Mediacje sądowe to mediacje prowadzone w toku postępowań sądowych, w odróżnieniu od
mediacji pozasądowych, które są podejmowane, by uniknąć ewentualnego sporu sądowego.Celem każdej mediacji sądowej jest znalezienie przez uczestników mediacji rozwiązania ich problemu przy udziale i pomocy mediatora, co pozwala zakończyć postępowanie sądowe lub osiągnąć szybsze i bardziej korzystne dla wszystkich uczestników mediacji orzeczenie sądu.Ze względu na odrębne regulacje prawne oraz odmienny charakter spraw cywilnych i karnych można rozróżnić mediacje cywilne i karne, jednak podstawowe reguły są wspólne dla obu rodzajów mediacji:

    1. Mediacja jest zawsze dobrowolna, zatem wszyscy uczestnicy postępowania muszą
      wyrazić zgodę na udział w mediacji, by mogła się toczyć.
    2. Rolą bezstronnego mediatora jest pomoc uczestnikom mediacji w osiągnięciu
      porozumienia, to jednak tylko uczestnicy mediacji decydują o tym, czy porozumieją
      się i w jaki sposób.
  • Postępowanie mediacyjne jest poufne, a mediator informuje jedynie sąd o treści
    porozumienia stron lub jego braku, nie przekazuje natomiast żadnych informacji o
    przebiegu mediacji.
    • Mediacja może zostać zainicjowana nie tylko przez sąd, lecz również przez każdego
      uczestnika postępowania.
    • Postępowanie mediacyjne może polegać na bezpośrednich spotkaniach stron
      (czasem z udziałem pełnomocników) z mediatorem, ale może także toczyć się za
      pośrednictwem Internetu lub telefonów.
    • Posiedzenia mediacyjne odbywają się poza sądem, w kancelarii mediatora lub w
      innym wybranym przez uczestników miejscu.
Mediacje cywilne to mediacje prowadzone w sprawach:
  1. Gospodarczych (m.in. o zapłatę, o unieważnienie uchwały, o rozwiązanie spółki, dot. niegospodarnego działania i sprzeniewierzenia majątku spółki),
  2. Rodzinnych (m.in. o rozwód, podział majątku, alimenty, kontakty z dzieckiem, ustalenie planu wychowawczego),
  3. Spadkowych (m.in. o stwierdzenie praw do spadku, dział spadku, zachowek),
  4. Pracowniczych (m.in. dot. wypłaty wynagrodzenia, rozwiązania umowy o pracę, mobbingu i dyskryminacji),
  5. Oraz w innych sprawach cywilnych (m.in. o zapłatę, odszkodowanie, zadośćuczynienie, naruszenie dóbr osobistych lub praw autorskich).
Celem mediacji cywilnych jest znalezienie przez uczestników postępowania rozwiązania ich sprawy, które pozwoli zakończyć ich spór (w całości lub w części) w sądzie. Strony mogą wybrać osobę mediatora, który poprowadzi mediację w ich sprawie, a jeśli tego nie uczynią, to sąd dokonuje wyboru mediatora. W przypadku zawarcia przez strony ugody mediator przesyła sądowi ugodę, który zatwierdza ugodę i kończy postępowanie sądowe. Sąd może nie zatwierdzić ugody w wyjątkowych przypadkach: gdy stwierdzi, że ugoda jest niezgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego, zmierza do obejścia prawa, jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności, co zdarza się rzadko. W przypadku niezawarcia przez stron ugody sprawa wraca na drogę postępowania sądowego. Ugoda zawarta przed mediatorem po zatwierdzeniu przez sąd ma taką samą moc jak wyrok sądowy, co oznacza, że w przypadku gdyby nie była respektowana, to może zostać skierowana na drogę egzekucji komorniczej. Zdarza się to jednak rzadko. Ugody zawarte przed mediatorami są w przeważającej większości dobrowolnie wykonywane przez osoby, które je zawarły, natomiast dobrowolne wykonywanie orzeczeń sądowych jest rzadsze.

Mediacje karne to natomiast mediacje prowadzone w toku postępowań karnych dotyczących zarówno wykroczeń, jak i przestępstw, w których udział bierze pokrzywdzony i obwiniony, podejrzany lub oskarżony.

Postępowania mediacyjne w sprawach karnych mogą toczyć się zarówno na etapie postępowania sądowego, jak i na etapie postępowania przygotowawczego, gdy sprawa prowadzona jest przez Policję lub prokuratora.

Wyboru mediatora dokonuje sąd, a na etapie postępowania przygotowawczego prokurator lub Policja, z prowadzonego w sądzie wykazu wyspecjalizowanych mediatorów w sprawach karnych, a w wyjątkowych sytuacjach spoza wykazu.

Sprawy karne, w których najczęściej prowadzi się mediacje dotyczą wypadków komunikacyjnych, zniesławienia i znieważenia, zniszczenia mienia lub gróźb karalnych.

Celem mediacji w sprawach karnych jest dokonanie przez uczestników mediacji wspólnych ustaleń np. w przedmiocie wysokości odszkodowania, co może być korzystne dla obu stron, bowiem sąd bierze pod uwagę ustalenia dokonane w mediacji przy wydaniu wyrok

Mediacje sądowe to mediacje prowadzone w toku postępowań sądowych, w odróżnieniu od mediacji pozasądowych, które są podejmowane, by uniknąć ewentualnego sporu sądowego.Celem każdej mediacji sądowej jest znalezienie przez uczestników mediacji rozwiązania ich problemu przy udziale i pomocy mediatora, co pozwala zakończyć postępowanie sądowe lub osiągnąć szybsze i bardziej korzystne dla wszystkich uczestników mediacji orzeczenie sądu.Ze względu na odrębne regulacje prawne oraz odmienny charakter spraw cywilnych i karnych można rozróżnić mediacje cywilne i karne, jednak podstawowe reguły są wspólne dla obu rodzajów mediacji:
    1. Mediacja jest zawsze dobrowolna, zatem wszyscy uczestnicy postępowania muszą wyrazić zgodę na udział w mediacji, by mogła się toczyć.
    2. Rolą bezstronnego mediatora jest pomoc uczestnikom mediacji w osiągnięciu porozumienia, to jednak tylko uczestnicy mediacji decydują o tym, czy porozumieją się i w jaki sposób.
  • Postępowanie mediacyjne jest poufne, a mediator informuje jedynie sąd o treści porozumienia stron lub jego braku, nie przekazuje natomiast żadnych informacji o przebiegu mediacji.
    • Mediacja może zostać zainicjowana nie tylko przez sąd, lecz również przez każdego uczestnika postępowania.
    • Postępowanie mediacyjne może polegać na bezpośrednich spotkaniach stron (czasem z udziałem pełnomocników) z mediatorem, ale może także toczyć się za pośrednictwem Internetu lub telefonów.
    • Posiedzenia mediacyjne odbywają się poza sądem, w kancelarii mediatora lub w innym wybranym przez uczestników miejscu.
Mediacje cywilne to mediacje prowadzone w sprawach:
  1. Gospodarczych (m.in. o zapłatę, o unieważnienie uchwały, o rozwiązanie spółki, dot. niegospodarnego działania i sprzeniewierzenia majątku spółki),
  2. Rodzinnych (m.in. o rozwód, podział majątku, alimenty, kontakty z dzieckiem, ustalenie planu wychowawczego),
  3. Spadkowych (m.in. o stwierdzenie praw do spadku, dział spadku, zachowek),
  4. Pracowniczych (m.in. dot. wypłaty wynagrodzenia, rozwiązania umowy o pracę, mobbingu i dyskryminacji),
  5. Oraz w innych sprawach cywilnych (m.in. o zapłatę, odszkodowanie, zadośćuczynienie, naruszenie dóbr osobistych lub praw autorskich).
Celem mediacji cywilnych jest znalezienie przez uczestników postępowania rozwiązania ich sprawy, które pozwoli zakończyć ich spór (w całości lub w części) w sądzie. Strony mogą wybrać osobę mediatora, który poprowadzi mediację w ich sprawie, a jeśli tego nie uczynią, to sąd dokonuje wyboru mediatora. W przypadku zawarcia przez strony ugody mediator przesyła sądowi ugodę, który zatwierdza ugodę i kończy postępowanie sądowe. Sąd może nie zatwierdzić ugody w wyjątkowych przypadkach: gdy stwierdzi, że ugoda jest niezgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego, zmierza do obejścia prawa, jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności, co zdarza się rzadko. W przypadku niezawarcia przez stron ugody sprawa wraca na drogę postępowania sądowego. Ugoda zawarta przed mediatorem po zatwierdzeniu przez sąd ma taką samą moc jak wyrok sądowy, co oznacza, że w przypadku gdyby nie była respektowana, to może zostać skierowana na drogę egzekucji komorniczej. Zdarza się to jednak rzadko. Ugody zawarte przed mediatorami są w przeważającej większości dobrowolnie wykonywane przez osoby, które je zawarły, natomiast dobrowolne wykonywanie orzeczeń sądowych jest rzadsze.
Mediacje karne to natomiast mediacje prowadzone w toku postępowań karnych dotyczących zarówno wykroczeń, jak i przestępstw, w których udział bierze pokrzywdzony i obwiniony, podejrzany lub oskarżony. Postępowania mediacyjne w sprawach karnych mogą toczyć się zarówno na etapie postępowania sądowego, jak i na etapie postępowania przygotowawczego, gdy sprawa prowadzona jest przez Policję lub prokuratora. Wyboru mediatora dokonuje sąd, a na etapie postępowania przygotowawczego prokurator lub Policja, z prowadzonego w sądzie wykazu wyspecjalizowanych mediatorów w sprawach karnych, a w wyjątkowych sytuacjach spoza wykazu. Sprawy karne, w których najczęściej prowadzi się mediacje dotyczą wypadków komunikacyjnych, zniesławienia i znieważenia, zniszczenia mienia lub gróźb karalnych. Celem mediacji w sprawach karnych jest dokonanie przez uczestników mediacji wspólnych ustaleń np. w przedmiocie wysokości odszkodowania, co może być korzystne dla obu stron, bowiem sąd bierze pod uwagę ustalenia dokonane w mediacji przy wydaniu wyrok

Fundacja Ubi Concordia